Amour (2012)

Πρωταγωνιστούν: Jean-Louis Trintignant, Emmanuelle Riva, Isabelle Huppert

Σκηνοθεσία: Michae Haneke

Εναλλακτικός τίτλος: "Ψυχοπλάκωμα! Ένα ράκος έγινα!" 

Υπόθεση: Ο Georges και η Anne είναι ένα αγαπημένο ηλικιωμένο ζευγάρι, κοντά στα 80, πρώην καθηγητές μουσικής που έχουν πλέον αποσυρθεί κι περνούν την καθημερινότητά τους στο ευκατάστατο διαμέρισμά τους, ακούγοντας cd κλασσικής μουσικής, συζητώντας ιστορίες της καθημερινότητας τους κι αναπολώντας/εξιστορώντας, ο ένας στον άλλον, γεγονότα, τόσο από την παιδική ηλικία του καθενός, όσο όμως κι από την κοινή, εξηντάχρονη -σχεδόν-  κοινής ζωής κι πορείας τους, απολαμβάνοντας δηλ. τις μικρές χαρές της ζωής. Έχουν κι μία κόρη, επίσης μουσικό, την Eva, αλλά οι σχέσεις τους είναι μάλλον τυπικές κι διακριτικές. Η ζωή τους όμως ανατρέπεται όταν ξαφνικά η Anne θα υποστεί κάποια εγκεφαλικά επεισόδια που θα την αφήσουν παράλυτη από την μια πλευρά. Τώρα είναι που η αγάπη τους δοκιμάζεται κι θα πρέπει να παραμείνει ακλόνητη...τώρα που θα έρθουν αντιμέτωποι με το αναπόφευκτο τέλος...

Για πες, για πες: Πρόσφατα μιλούσα με μια γνωστή μου (ονόματα δεν λέμε, δεν θίγουμε προσωπικότητες!) κι από αυτή την συζήτηση, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι δεν είναι σωστό να βγάζουμε τα εσώψυχά μας εδώ στο blog κι να σας ζαλίζουμε κι εσάς το κεφάλι! Αλλά, τι γίνεται όταν μια ταινία σου ξυπνά μνήμες του παρελθόντος, σου φέρνει στο μυαλό εικόνες που -και να θες- δεν μπορείς να ξεχάσεις κι σου επαναφέρει συναισθήματα, έτσι ακριβώς όπως τα βίωσες, σε μια πολύ συγκεκριμένη περίοδο της ζωής σου; Λένε πως ο κινηματογράφος αντιγράφει κι εμπνέεται από την ζωή. Ε, τότε λοιπόν, η συγκεκριμένη ταινία δικαίως, κατά την γνώμη μου αλλά κι κατά κοινή ομολογία, δικαιούται να χαρακτηριστεί ως μια από τις πιο δυνατές κι αληθινές ταινίες της χρονιάς...κι όχι μόνο! Εξάλλου, ο "Χρυσός Φοίνικας" στο Φεστιβάλ των Καννών έρχεται να το επιβεβαιώσει!Μπορεί ο τίτλος της, "Amour" να σε παραπέμπει σε καρδούλες, έρωτες κι λουλουδάκια, αλλά..καμία σχέση! Ακόμη κι παρακολουθώντας την ταινία, δεν αντιλαμβάνεσαι εξαρχής την επιλογή του τίτλου, παρά μόνο προς το τέλος κι, αφού έχεις δει το δράμα του ζευγαριού κι την όλη αντιμετώπισή του, συνειδητοποιείς ότι αυτή είναι η υπέρτατη μορφή αγάπης: όταν πρέπει να αντιμετωπίσεις την φθορά κι την αναπόφευκτη πορεία προς τον θάνατο κάποιου αγαπημένου σου προσώπου και, ακόμη κι όταν ξέρεις ότι δεν μπορείς να κάνεις κάτι για να ανατρέψεις το γεγονός, παρόλα αυτά, παραμένεις εκεί κι αντιμετωπίζεις με αξιοπρέπεια κι σεβασμό την δυσάρεστη αυτή κατάσταση κι έρχεσαι αντιμέτωπος, τόσο με τον τρόμο του θανάτου αλλά, κυρίως, με τον οριστικό αποχωρισμό με το πρόσωπο αυτό. Το "Amour" είναι μία λυρική ταινία γύρω από την αγάπη που αντέχει στο χρόνο και στις δοκιμασίες που φέρνει με το πέρασμά του αυτός αλλά είναι κι μια σκληρή ταινία, αφού δεν διστάζει να προβάλει την ωμή αλήθεια γύρω από την φυσική φθορά κι τα γηρατειά, δείχνοντας εικόνες που σοκάρουν. Εξάλλου, ο σκηνοθέτης Michael Haneke φημίζεται για την ωμότητα κι την ξερή αλήθεια με την οποία αντιμετωπίζει την ανθρώπινη φύση. Η σκηνοθεσία είναι τόσο λιτή ώστε να μην αποσπάται η προσοχή του θεατή από την ουσία του θέματος που είναι το ηλικιωμένο ζευγάρι. Περιορίζεται στους 4 τοίχους του διαμερίσματός τους, προφανώς για να τονίσει την εσωστρέφεια του ζευγαριού, καθώς όλος ο κόσμος αποτελείται αποκλειστικά από τους δυο τους. Γι'αυτόν τον λόγο, ίσως, κι σε όλη την ταινία  βλέπουμε ελάχιστες σκηνές που να περιλαμβάνουν κι τρίτους πρωταγωνιστές...Επιπλέον, ο Haneke προσαρμόζεται πλήρως στους ρυθμούς της τρίτης ηλικίας κι έτσι η πλοκή εξελίσσεται αργά κι ακολουθεί, κατά κάποιον τρόπο, κι τον ρυθμό του εσωτερικού κόσμου κι των συναισθημάτων του Georges, καθώς συνοδεύει την Anne στην πορεία της προς τον θάνατο. Αυτό μπορεί ίσως να κουράζει τους εν βρασμώ νεαρούς κι ξέγνοιαστους θεατές, που πιθανόν κι να μην διαθέτουν την ανάλογη ωριμότητα ή κι εμπειρία ώστε να κατανοήσουν την ουσία της ταινίας. Οι υπόλοιποι όμως θα μαγευτείτε από το τρόπο που καταφέρνει ο Haneke να παρουσιάσει ένα τόσο καταθλιπτικό θέμα, μάλιστα με τέτοια αυστηρότητα κι λιτότητα που, μεν δεν σου επιτρέπει να ξεσπάσεις σε κλάματα αλλά, από την άλλη, σε αγγίζει κι σε συγκινεί βαθιά με τον ύμνο που πλάθει γύρω από την ουσιαστική αγάπη, κι ας μην φοβάται να σου εκθέσει κατάμουτρα την βιαιότητα του θανάτου κι της φυσικής φθοράς. Όσο για τις ερμηνείες; Τι να λέμε τώρα!!! Δύο θρύλοι του ευρωπαϊκού κι γαλλικού κινηματογράφου παραδίδουν μαθήματα υποκριτικής, ήθους κι μαεστρίας στους καλοπληρωμένους αλλά, συνήθως, μέτριους σταρ του Χόλιγουντ. Ειδικά η Emmanuelle Riva είναι συγκλονιστική κι επειδή (δυστυχώς!), έχω ανάλογο μέτρο σύγκρισης, η ερμηνεία της προσεγγίζει ΑΠΟΛΥΤΑ τον τρόπο με τον οποίο αντιδρά μία ασθενής που αντιμετωπίζει μια παρόμοια κατάσταση. Δώστε της το Oscar τώραααα!

Με αρέσει: Οι ερμηνείες φυσικά κι των δυο πρωταγωνιστών αλλά, κυρίως, η αξιοπρέπεια κι η αντικειμενικότητα με την οποία επέλεξε ο Haneke να αντιμετωπίσει το θέμα των γηρατειών, της φυσικής φθοράς κι του θανάτου, χωρίς να μας "χρυσώνει το χάπι", δείχνοντάς τα μας όλα ρόδινα κι ειδυλλιακά, αλλά με σκληρές κι σοκαριστικές εικόνες που σίγουρα προβληματίζουν κι αγγίζουν το κοινό. Ισοσταθμίζει βέβαια τις ισορροπίες, αφού προβάλει το ιδανικό ζευγάρι, δοκιμασμένο από το χρόνο κι τις δυσκολίες της ζωής, που μέχρι κι την τελευταία στιγμή παραμένει ενωμένο κι αγαπημένο. Άραγε εμείς θα έχουμε την τύχη να βιώσουμε μια τόσο ανιδιοτελή αγάπη; Ααααχχχ!

Δεν με αρέσει: Που, τόσο αληθινή ήταν η ταινία, που κάθε της λεπτό μου έφερε ξανά στο μυαλό μνήμες κι συναισθήματα από ανάλογες εμπειρίες που βίωσα με δικά μου αγαπημένα πρόσωπα. Επιπλέον...δεν θέλω να γεράσω! Φοβάμαι!

Η άχρηστη πληροφορία της ημέρας: Ο Jean-Louis Trintignant εδώ κι μια δεκαετία έχει αποσυρθεί από τον κινηματογράφο κι έχει αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στο θέατρο. Όμως, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά κι ο ίδιος, ο μόνος λόγος που το έκανε ήταν ο Haneke, ο οποίος, με την σειρά του, δήλωσε ότι έγραψε αποκλειστικά αυτόν τον ρόλο μόνο για τον Trintignant. Ευτυχώς, δικαίωσαν ο ένας τον άλλον αλλά, κυρίως, κι οι δύο εμάς τους θεατές!